محمود دولت آبادی را به عنوان یکی از شاخص‌ترین و تأثیرگذارترین نویسندگان ایرانی می‌شناسند. کتاب‌های محمود دولت آبادی -خالق اثر جاودانه‌ی کلیدر- همواره در فهرست پرفروش‌ترین کتاب‌ها قرار دارند. شهرت او فقط محدود به داخل ایران نیست، بلکه فراتر از مرزهای ایران هم او را به عنوان نویسنده‌ای توانا می‌شناسند و تا به حال چندین اثر این نویسنده‌ی بزرگ معاصر ایرانی به زبان‌های مختلفی ترجمه و در سراسر دنیا منتشر شده است. نام و آوازه‌ی او کافیست تا کتابی جدید از او با تیراژی چند هزارتایی به چاپ چندم برسد و خیلی سریع نایاب شود.
کتاب طریق بسمل شدن جدیدترین اثر محمود دولت آبادی چهره‌ی شناخته شده‌ی ادبیات معاصر ایران است، که در اردیبهشت سال 1397 چاپ و منتشر شده است. این کتاب در فاصله‌ی بین سالهای 1383 تا 1385 نوشته شده و پس از ده سال انتظار موفق به گرفتن مجوز انتشار شده است. کتاب طریق بسمل شدن درباره‌ی جنگ هشت ساله‌ی ایران و عراق است و خود دولت آبادی آن را ادای دینش به دفاع مقدس عنوان کرده است. مقاله حاضر به معرفی این کتاب می‌پردازد.
درباره‌ی محمود دولت آبادی نویسنده‌ی کتاب طریق بسمل شدن
محمود دولت آبادی نویسنده، نمایشنامه نویس و فیلمنامه نویس ایرانی در سال 1319 در سبزوار به دنیا آمد. دولت آبادی از همان کودکی به کار مشغول بود و مشاغل زیادی را تجربه کرد. او پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی به مشهد رفت و در آن‌جا با تئاتر و سینما آشنا شد. خالق اثر کلیدر در سال 1338 به تهران مهاجرت کرد و همزمان با کار و آموزش در زمینه‌ی تئاتر نوشتن را نیز آغاز کرد. او در دهه‌ی چهل در چندین نمایش به ایفای نقش پرداخت. دولت آبادی همچنین در سال 1348در فیلم شاهکار و به‌یاد ماندنی گاو ساخته‌ی داریوش مهرجویی کارگردان بنام ایرانی نقش کوتاهی را بازی کرد.
دولت آبادی که همیشه سودای نوشتن و نویسنده شدن را در سر می‌پروراند کار نوشتن را با نوشتن نمایشنامه آغاز کرد. انتشار داستان کوتاه «ته شب» در سال 1341 را تقریباً می‌توان شروع نویسندگی او به صورت رسمی به حساب آورد. پس از آن دولت‌آبادی «ادبار» را به همراه داستان‌های «بند»، «پای گلدسته امامزاده»، «هجرت سلیمان» و «سایه‌های خسته» در مجموعه داستان «لایه‌های بیابانی» در سال 1347 منتشر کرد. اما پس از انتشار چندین داستان کوتاه و مجموعه داستان، دولت آبادی داستان «سفر» را به عنوان اولین داستان بلند خود به چاپ رساند.
دولت آبادی مشهورترین و کامل‌ترین و بلندترین اثر خود یعنی «کلیدر» را در نزدیک به سه هزار صفحه و ده جلد، در فاصله‌ی بین سالهای 1357 تا 1363 منتشر کرد. داستان کلیدر متأثر از فضای ملتهب سیاسی ایران پس از جنگ جهانی دوم است. دولت آبادی پانزده سال از عمر خود را صرف نوشتن کلیدر کرده است، که به عنوان بلندترین رمان فارسی به شمار می‌رود. از دیگر آثار معروف این نویسنده‌ی معاصر می‌توان به «روزگار سپری شده مردم سالخورده»، «جای خالی سلوچ» و سلوک اشاره کرد. کتاب « زوال کلنل» از دیگر آثار او است که در خارج از ایران منتشر شده است و تاکنون موفق به گرفتن مجوز انتشار در ایران نشده است. دو کتاب دیگر او به نام‌های «نون نوشتن» و « میم و آن دیگران» در بردارنده‌ی یادداشت‌های شخصی نویسنده و مجموعه یادداشت‌های او درباره‌ی دیگران است. کتاب طریق بسمل شدن تازه‌ترین اثر منتشر شده از دولت آبادی است که نخستین بار در سی و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران عرضه شد.
خلاصه کتاب طریق بسمل شدن
کتاب طریق بسمل شدن درباره‌ی دفاع مقدس است. دولت‌آبادی در اثر تازه‌ی خود به سراغ جنگ هشت ساله‌ی ایران و عراق رفته و آن را دستمایه‌ی نگارش کتاب 133صفحه‌ای خود قرار داده است. داستان از جایی آغاز می‌شود که شخصیت‌های اصلی آن یعنی فرمانده، سرباز، کاتب و اسیر در تپه‌ای به نام صفر محاصره شده‌اند و به دنبال راهی برای رسیدن به تانکر آب پایین دره هستند تا خود را از تشنگی نجات دهند. کتاب طریق بسمل شدن از زبان شخصیت‌های مختلفی روایت می‌شود و رفته رفته با گذشت داستان وقایع مختلفی به وقوع می‌پیوندد.
نقد کتاب طریق بسمل شدن
بسیاری کتاب طریق بسمل شدن را متفاوت از دیگر کتاب‌های دولت آبادی می‌دانند. از موضوع آن گرفته تا شیوه‌ی روایت و تصویر سازی‌های آن همگی حکایت از روبرو شدن خواننده با یک اثر متفاوت و منحصر به فرد دارد. نثر دولت‌آبادی در طریق بسمل شدن، نثری کاملاً منحصر به فرد است و به گونه‌ای سیال آن را نوشته است. نویسنده در این کتاب دیدگاهی ضد جنگ و صلح جویانه دارد.
در کتاب طریق بسمل شدن به کرات از نماد‌هایی همچون کبوتر و ماده شیر و اسطوره‌های متفاوتی استفاده شده است. شخصیت‌های داستان به خوبی پرداخت شده‌اند، قهرمان اصلی داستان در نظر خواننده شخصیتی قدرتمند و گیرا جلوه می‌کند. کتاب طریق بسمل شدن از روایت‌های مختلف معاصر و تاریخی و در هم پیچیده‌ای حول محور جنگ و همچنین موقعیت‌های مکانی و زمانی مختلفی تشکیل شده است. در طریق بسمل شدن دو دیدگاه متفاوت دوست و دشمن در مقابل مخاطب قرار داده می‌شود. حتی با وجود آن‌که کتاب طریق بسمل شدن کتاب حجیمی نیست و ریتم سریعی داد، اما روایت‌گر حوادث و ماجراهای متعددی است، فضاسازی خاصی دارد و در خلال آن چندین داستان فرعی آورده می‌شود که این خود بر کشش و جذابیت داستان می‌افزاید.
کتاب طریق بسمل شدن را شاید نتوان در کنار شاهکارهای دولت آبادی قرار داد، حتی مخاطب آشنا به ادبیات و سبک نگارش او نیز با کتابی متفاوت روبرو است، اما با این همه بی شک این کتاب را می‌توان در زمره‌ی آثار جنگی و متفاوت این سال‌ها برشمرد و خواندنش می‌تواند جذاب باشد.
دولت آبادی کتاب طریق بسمل شدن را ادای دینی به جوانان و همه بچه‌ها و خانواده‌های آن‌ها که شهید شدند، عنوان کرده است.
تهیه و خرید کتاب طریق بسمل شدن
کتاب طریق بسمل شدن در بهار 1397 توسط نشر چشمه و با تیراژ سی هزار نسخه برای نخستین بار چاپ و منتشر شد، که البته چاپ اول آن خیلی زود تمام شد و بلافاصله کتاب به چاپ دوم نیز رسید. نشر چشمه علاوه بر عرضه‌ی این کتاب در بازار، امکان خرید اینترنتی آن را از طریق وب‌سایت خود انتشارات نیز فراهم کرده است.